Á kvisti

SÖGUR FRÁ 1974

Svört og fjaðurmögnuð fetar hún gangstéttarhellurnar á leið yfir brúna.
Húsmóðirin kemur á eftir með pinkla undir hendinni.
Futura skýtur upp kryppunni.
Það er ferja á leið yfir sundið, en þær munu trúlega sleppa,
áður en vaktmaðurinn stöðvar alla umferð yfir Löngubrú og lyftir brúarvængjunum,
svo ferjan komist í gegn.
Þær eiga heima á kvisti úti á Islands Brygge, fimmtu hæð,
með tvö herbergi og eldhús og útsýni yfir þök húsanna.
Æ, þær eru of seinar; rauða ljósið er komið.
Umferðin stöðvast með átaki og vængirnir byrja að lyftast
eins og járnhendur, sem vísa upp í himingrámann.
Futura er skelfd og nýr sér upp við fætur Lilian
og meðan þær bíða sleikir kisa loppur sínar.
Hún notar hvert tækifæri til að snyrta sig. Svartur feldurinn gljáir.
Hún gónir upp á símastaur og langar auðsjáanlega að feta sig upp
og sitja þar hátt yfir aðra hafin.
En hún þorir ekki að fara frá Lilian í allri þessari umferð og öngþveiti.
Æ, hvað þessi ferja er löng og lengi á leiðinni.
Það er í raun og veru ekki annað en kolaprammi.
Vaktmaðurinn gefur merki um, að nú sé hættan liðin hjá
og hann notar gult umferðarljós á meðan brúarvængirnir síga niður.
Þær ganga saman yfir á grænu ljósi, Futura og Lilian og beygja
fyrir næsta horn.
Það er dökk og stór múrsteinsbygging, sem bíður í sinni áratugaró,
steinsnar frá æðaslætti stórborgarinnar.
Áður en þær hefja gönguna miklu upp á 5. hæðar kvistinn,
þarf að koma við í matvörubúðinni.
Það dugar ekki að svelta Ljúbu. Þá verður hún önug og óþolandi.
Galdurinn er að gefa henni nóg að borða.
Í gærkveldi bað hún um steiktar kartöflur með kjötinu.
Hvílíkt kæruleysi í miðjum megrunarkúr.
Auk þess þarf að kaupa kattamat í dós.
Hún veit ekki fyrr en hún stendur fyrir framan víntegundirnar.
Einn peli af gini? Bara einn pela.
Það er nú ekki mikið. Það ætti ekki að skaða neinn,
ekki einu sinni lifrina.
Kannski Vodka? Það lyktar minna.
Ljúbu grunar ekkert, ef ég geymi pela bak við handklæðastaflann í baðherberginu.
Ég dreypi svolítið á, þegar hún er sofnuð. Dýfi tungunni í.
Hann getur enst alla vikuna.
Hugsa sér hvað það er oft mánudagur.
Ljúba er hvort sem er alltaf svo þreytt á kvöldin.
Hún er venjulega farin að hrjóta löngu áður en Lilian
fer að hugsa til þess að sofna.
Hún er þreytt af því einu að bera sjálfa sig, enda mikið að bera.
Bara einn lítinn pela.
Futura bíður við dyrnar. Hún vogar sér aldrei inn í verslunina.
Lilian setur ýmislegt matarkyns í körfu.
Meðan hún bíður eftir afgreiðslu reikar hugur hennar.
– “Vín, þú kæra gamla hjartans von, gleymskunnar gjafi,
vermir og læknir….”
Afgreiðslustúlkan leggur saman verð þess, sem hún hefur valið.
Lilian borgar og gengur brosandi út.
Kisa mænir á hana eins og hún viti, að það er dósamatur handa henni í pokanum, humar og rækjur, lostæti.
Meira að segja mánudagar geta haft sínar björtu hliðar.
“Hvað nú kisa mín?” segir Lilian og raular lagstúf.
Futura fer á undan eins og lóðs, sem hefur mikla ábyrgð.
Þær hafa stundum verið lengur á leiðinni heim, sérstaklega á kvöldin,
þegar Lilian hefur komið við á kránni.
Hún stansar við tröppurnar á númer 2.
Lyklarnir eru neðst í töskunni og pelinn er næstum dottinn
niður á stéttina, en allt blessast.
Þetta er með betri mánudögum.
Á kvistinum bíður Ljúba eftir steikinni og tryggu tilbreytingarleysi mánudagskvölds.
Á leiðinni upp þessa óendalegu stiga, rennir Futura sér upp
og niður stigana, eins og til að sýna,
að þetta sé ekkert erfitt og til að athuga,
hvort Lilian er ekki einhvers staðar á leiðinni.
Hún mjálmar uppi í skuggalegu stigahúsinu,
þar sem tvær perur eru ónýtar,
en er brátt komin niður aftur til að nudda hausnum v
ið leggi húsmóður sinnar.
Á efsta pallinum þarf Lilian aftur að leita að lykli,
en þá opnast hurðin eins og af sjálfu sér.
Ljúba stendur brosandi í ljósinu fyrir innan.
Þær kyssast og þegar Ljúba sér pokann með matnum,
verður hún ennþá glaðari.
Hún klappar saman lófunum.
“Þú ert búin að vera svo lengi,” segir hún..
“Svei mér, ég hélt þú ætlaðir aldrei að koma.
Ég var farina að halda, að þú hefðir komið við á kránni.
Þá hefði ég hreinlega dáið. Mér hefði liðið svo illa. Ég er svo svöng.
Ef ég hefði haft peninga, hefði ég farið út í sjoppu að kaupa mér franskar.
Ertu með eitthvað?
Andlitið er áhyggjufullt. Brosið hafði verið eins og snöggt sólskin milli skýjafars.
Nú var aftur kominn mánudagur á andlit hennar.
Hún talaði í sífellu eins og barn, sem hefur orðið að þegja of lengi.
Þykkar mjaðmir hennar sveiflast til og fituhnúðurinn á bakinu
er þykkur og harður, þegar hún flýtir sér að elhúsborðinu með pokann.
Hún breiðir úr kjötinu á eldhúsborðið og setur pönnu á eldavélina.
Stórt smörstykki tekur að bráðna.
Allt gerist svo snöggt: pipar, mikið salt, oregano.
Augun loga af gleði. Hún elskar mat, lifir fyrir mat.
Kartöflurnar og heimalöguð sultan er tilbúið.
“Viltu bita? Spyr hún. “Það er ís í kælinum.”
“Nei takk,” segir Lilian. “Ég er ekki svöng.”
Hún gengur inn í dagsstofuna.
Þar ríkir kyrralíf hversdagsleikans, bækur, sjónvarp,
ekkert útsýni nema dökkur síðdegishiminn.
Hún finnur fyrir pelanum í töskunni, sem hún hefur ennþá á öxlinni,
kveikir á sjónvarpinu, sest í harðan sófann.
Það er enska knattspyrnan.
“Helvíti,” tautar hún. “Ég hata þessa bansettu kraftapólitík,
þetta spark.
Af hverju þarf þetta að vera svona leiðinlegt.
Á ekki sjónvrp að vera skemmtilegt og fyrir alla?
”Ljúba hlær í eldhúsinu.
“Ertu í vondu skapi?” kviðrar hún og svo yfirgnæfa brestirnir
í steikinni allt.
Hún leggur á borð fyrir sig eina.
Hún getur varla beðið eftir að fá mat ofaní tómann magann.
Allan eftirmiðdaginn hefur hún ekki haft annað að maula en konfekt.
Hún hellir mjólk í glas.
“Verðiðéraðí,” segir Lilian á leið á baðherbergið.
Henni verður óglatt af allri þessari áfergju.
Hún getur ekki beðið lengur með að fá sér einn gráan.
“Hún hlýtur að eta á laun í húsum, sem hún kemur í á daginn,
eða á grillbörum,” hugsar Lilian
og læsir að sér á baðherberginu. Hún hefur nær því misst pelann á gólfið.
Glær vökvinn segir ekki mikið, ekki frekar en vatnið,
sem seitlar úr krananum,
ekki fyrr en hann rennur niður í hálsinn
og síast gegnum magaveggina í önnur líffæri
og svo með blóðinu um allan líkamann, til höfuðsins, fótanna.
“Jesús,” segir hún hálfhátt. “Jesús, hvað þetta er gott.”
Hún fær sér annan. Svo felur hún pelann á bak við handklæði í skápnum.
Hún situr um stund á klósetsetunni og lokar augunum.
Þegar hún kemur fram, situr Ljúba yfir steikinni
og frönskum kartöflum með tómatsósubjargi ofan á.
Futura etur sinn mat af skrautlegum diski á gólfinu.
Hún var líka svöng, greyið.
Knattspyrnan er ennþá í sjónvarpinu og
nú finnst Lilian hún ekki vera nær því eins leiðinleg og áður.
“Þarna var gott spark. Hann er fallegur og sexí sá, sem skoraði.”
Ljúba er búin að borða og sest hjá henni í sófann.
Það heyrist gaul í ferju, sem er að fara upp sundið.
“Þakka þér fyrir matinn, elskan,” segir Ljúba
og tekur utan um ástkonu sína.
“Veistu það,” segir hún og stór brjóst hennar hníga og rísa.
“Veistu það, að þú ert að sléttast og yngjast,
síðan þú hættir að koma við á kránni,
þegar þú kemur heim úr vinnunni.”
Lilian horfir brosandi á hana og segir:
“Elskan mín, þú hefur grennst heilmikið.
Bráðum verðurðu eins og stúlkan, sem ég þekkti einu sinni.”
“Ekki tala um hana,” hrópar Ljúba. “Ekki tala um Izini.
Þá garga ég.”
“Svona, svona,” segir Lilian og klappar hönd hennar.
“Svona, svona, það er löngu liðið.”
Þær horfa á fréttirnar og fara svo saman í rúmið.
Futura hringar sig til fóta og malar í hlýjunni frá líkömum þeirra,
sem byltast undir teppinu.
Ljúba finnur vínlykt, en segir ekkert.
Að loknum atlotum, snýr hún sér upp í horn og sofnar.
Það færist friður yfir húsið, nema hvað gífurfurlegur
flutningabíll fer yfir brúna
og drunurnar blandast léttum hrotum Ljúbu,
sem sefur vært eins og barn.
Lilian læðist fram úr rúminu og smeygir sér í fötin.
Mjög hljóðlega fer hún inn í baðherbergið og nær í pelann.
Á leið inn í stofu tekur hún albúm úr bókaskápnum.
Það er stórt og gamalt myndaalbúm.
Með það á hnjánum og pelann í hönd
lætur hún fara vel um sig í sófanum.
Vökvinn rennur niður hálsinn.
Myndirnar eru að verða fornfálegar.
—- Þarna er Izini á seglbáti í Eyjahafinu.
Hún er eins og Afródíta nýuppvakin, klædd afar litlum bikini
og ótrúlega fögur.
Andlitið er grannnt andlit stúlku, sem ekki veit hvað það er að fela sig
á bak vð orð og hluti.
“Af hverju get ég ekki verið þannig?” hugsar Lilian
og tárin seitla niður vangana.
“Af hverju er Ljúba ekki þannig?
Af hverju engin nema Izini, sem er dáin? —–
Nei Izini, þú deyrð aldrei – aldrei…”
Tær vökvinn rennur niður hálsinn og Lilian skynjar horfinn veruleika myndanna,
eins og hann sé að gerast á því augnabliki.
Hún skynjar laufkrónu pílviðarins yfir teppinu á grasinu
og körfðu fulla af vínberjum og brauði.
Izini situr í tágarólu milli stærstu trjánna og syngur um ástina,
sem enginn á, en allir mega njóta.
Andlit Lilian er rennvott og hún er ásýndar eins og líkneski,
sem stendur eitt úti í garði í rigningu.
“Af hverju var það Izini, sem drukknaði, en ekki ég?
Hún var synd eins og höfrungur.
Af hverju synti hún burt og hvarf?
Bara, að það hefði verið ég.”
Pelinn er tómur.
Hún stendur upp og gengur að dyrunum inn í herbergið,
þar sem Ljúba lifir draumaheim verðandarinnar.
Futura vaknar og lítur upp.
Lilian fer í kápu og slekkur ljósið.
Kisa skýst út á stigapall rétt, þegar hurðin er að falla að staf.
Í myrkrinu feta þær stigann niður, niður allar fimm hæðirnar,
án þess að raska ró fólksins í húsinu.
Þær ganga yfir götuna niður að kanalnum.
Enn æðir vörubílsferlíki yfir brúna.
Umhverfið skelfur.
Kisa stekkur fjaðurlétt upp á múrinn við kanalinn.
Hún horfir niður í sortann á eftir Llian.
Þegar löng vörubifreið er farin hjá, fyllist allt af þögn og kisa mjálmar ámátlega,
en það heyrir enginn, því hverfið sefur.
Kisa gengur langsum eftir múrnum og skimar upp á brúna.
Allt er dimmt og mannlaust og meira að segja vaktmaðurinn en hvergi sjáanlegur.
Hun gengur hægt að tröppunum á húsinu númer tvö,
hringar sig í hornið og bíður þess að birti á ný.