Kátar konur
Leikrit í tveimur þáttum
Inga Birna Jónsdóttir
Persónur:
Oddvar Ernir (50)
forsætisráðherra
Rósalinda Ernir (35)
forsætisráðherrafrú
Skuggaráðuneytið:Lilla Guðmunds (30)
sexí og sæt, í tískubransanum
Hreggviða Lind prófessor. (40)
Þrumhildur Svöludóttir (50) húsmóðir og feministi
Guðný Metúsalemsdóttir (45)
lögfræðingur og þingkona
Dóttirin á heimilinu og vinir hennar:
Kristín, kölluð Didda (16)
menntaskólanemi
Vinir Diddu:
Feng (18)
leikarinn er ekta asíumaður!
(ekki sminkaður hvítur maður)
Baddi (40),
íslendingur, rytjulegur dópisti
Þrír nemendur í HÍ.
Sviðið:
Stofan heima hjá forsætisráðherrahjónunum
(stór sófi, sófaborð, djúpir stólar,mjótt borð og stólar til hliðar,
bókaskápur, skjár með beinu sambandi til skrifstofu
ráðherrans og fjarstýringu til að breyta yfir í venjulegt sjónvarp.)

1. Þáttur

1. atriði:

Í stofunni hjá Rósalindu (hún í stóra sófanum)

Vinkonurnar 6 eru mættar, sumar standa, aðrar sitja.

Dóttirin Didda hálfliggur/situr hjá mömmu sinni með hring í nefinu og nuddar vanganum upp að barmi hennar.
Rósalinda strýkur henni eins og ketti.

Rósalinda:
(talar til vinkvenna sinna)

Aldrei, aldrei, aldrei að segja við nokkra lifandi manneskju
“ég elska þig.”
Þá er allt búið, klappað og klárt, enginn vafi, engin von, bara þessi staðhæfing: “ég elska þig.”
Ekki eftir neinu að bíða, engin fjöll að klífa,
eintóm flatneskja framundan.
Slíkt má aðeins segja við dýrin.

Guðný: (stendur við arininn)

Jæja, erum við komin þetta langt í þróuninni
– enga rómantík, takk?
Á maður bara að láta sem ekkert sé,
þótt hjartað sé að hoppa út úr blússunni?

Rósalinda:
Þegar fólk hefur verið gift í 2 ár hættir hjartað að hoppa út úr blússunni.
Maður má vera fegin, ef það gerir
skyldu sína og pumpar blóðinu reglulega út í alla króka og kima líkamans.

Hreggviða: (í stól)
Í Íslendingasögunum fer oft illa fyrir konum, sem tjá ást sína.
Hallgerður var góð við hjúin sín og rausnarleg húsmóðir og það þótti manni hennar vera mikill löstur.
Hann hundskammaði hana og kom á hana óorði fyrir að gefa vinnufólkinu vel að éta.
Hann kemur þó ennþá karlmannshjörtum til að hoppa, vegna lýsinga skrifarans á honum.

Rósalinda:
Æ, alltaf þetta eldhúsvesen.
Hallgerður vildi bara ekki vera eintómt eldhúsgagn fyrir aðra eins og flestar konur.
Var hún ekki fyrsti feministi Íslands, sem sögur fara af?

Lilla: (gengur þvert yfir gólfið og til baka,
stendur við sófann, mjög flott klædd)
Ég er sammála þér Rósalinda.
Að elska má ekki verða eins og að eta,
tyggja, gleypa, melta, skíta.
(Didda rís á fætur og talar í farsíma á miðju gólfinu.
Hún er í allt of stórum svörtum sportsbuxum, með röndum og flúri, en nær því ber að ofan,
í eins konar bol, sem hylur bara brjóstin. Miðjan er ber.
Málmur í naflanum, hörundsflúr á annarri öxl og niður handlegginn.

Didda: (í símann)
Ég á sko ekkert af neinu, en Baddi er með vélinni frá Köben og sagðist hafa lofað ykkur að koma með eitthvað.
Á Skúlabar? Ok. Ég skal segja honum það.
Velur nýtt númer. Enginn svarar.
(Hún strunsar út.)

Rósalinda: (hristir höfuðið brosandi)
Ungdómur.

Þrumhildur:
Rósalinda, hvað er þetta “ekkert af neinu,”
sem á að koma með vélinni frá Kaupmannahöfn?

Lilla:
Þú ættir að vita það.
Bjóstu ekki í Christianíu í fyrra?

Þrumhildur: (sest hjá Rósalindu)
Jú, og ég veit svosem hvað það er.
Eigum við ekki að hringja í tollarana og sagt þeim, að
Baddi sé með vélinni frá Köben með ekkert af neinu.
Þeir þekkja hann ábyggilega.

Rósalinda:
Æ, nei, greyið. Það kemur þá bara sem æsifregn til skemmtunar þeim, sem eru gallalausir.
Þruma mín, við skulum ekkert vera að blanda okkur í þetta.
Það gengur yfir.

Guðný: (kveikir í sígarettu)
Stelpan er ok. Hún er ekkert í dópi. Ég veit það.
Ég hef talað við hana og ég þekki bekkjarsystur hennar.
Hún er bara að prófa grensur. Ef hún lendir í hashmáli út af öðrum,
fær hún bara dálitla sekt og það sem meira er, þá athygli, sem flesta unglinga langar í.

(Guðný hefur rétt sleppt orðinu, þegar Didda kemur aftur inn og nú með vin sinn Feng.
Hann er í mjög fallegum gulum. síðum, kufli, með belti á lendunum, að hætti sumra austurlandabúa,
afar liðlegur og fallegur ungur maður með skásett augu.
Didda leiðir hann yfir í sófann, þar sem þau fléttast saman.)

Rósalinda:
Herra Feng og fröken Kristín, hvað með að heilsa?

Feng:
(rís á fætur og gengur til þeirra allra, heilsar með hendur saman lyftar upp að höku og hneigir sig.
Lilla dregur hann að sér og kyssir hann á kinnina.)

Didda:
Mamma segðu það, sem þú segir alltaf.

Rósalinda og Didda segja í kór:
Sönn ást tekur tíma – að vera saman má vera gaman.
(Feng gengur aftur að sófanum og kyssir á hönd Diddu og horfir innilega í augu hennar.
Konurnar fyllast aðdáun. Rósalinda hlær og klappar á eigið hjarta.
Inn kemur eiginmaður hennar, Oddvar, í dökkbláum jakkafötum, hár og dáldið þybbinn.)

Oddvar:
Sælar allar saman. Ég mátti til með að líta inn
og heilsa upp á skuggaráðuneytið mitt.
(Þrumhildur færir sig um set, svo hann geti sest hjá Rósalindu.
Hann fer úr jakkanum, fleygir honum á sófabakið, leggur höfuðið á brjóst hennar,
alveg eins og dóttirin Didda hafði gert, lítur aðdáunaraugum upp til hennar og stynur.)

Rósalinda: (strýkur honum um vangann.)
Æ, elskan mín, var þetta slæmur fundur?
Að þú skulir leggja þetta á þig.

Oddvar:
(uppgötvar Diddu og Feng, rís upp og réttir fram peningaseðil)
Krakkar mínir, viljiði ekki bara fara og kaupa eitthvað.
Við þurfum að ræða málin og ykkur finnst ekkert gaman að því?

Feng: (rís á fætur)
Jú, herra forsætisráðherra.

Oddvar:
Æ, ekki svona hátíðlegur.
Ég er bara manneskja hér.
En nú ætla ég að vera einn með öllum konunum mínum.
Ok?
(Didda tekur seðilinn og togar Feng með út.)

2. atriði
(Það er myrkur í stofunni, nema hvað smá lampi bregður fölri birtu á skuggaráðuneytið,
sem situr fyrir framan stóra skerminn og snýr baki að áhorfendum.
Fyrst kemur hluti af fréttum dagsins:)

Þulan:
Gott kvöld. Nú verða sagðar fréttir.
Útlit er fyrir klofning í ríkisstjórninni vegna fjárlagafrumvarpsins, sem Alþingi fjallar um eftir helgina.
Forsætisráðherrann Oddvar Ernir segir, að hann standi og falli með vissum tillögum frumvarpsins.
Það ríkir ekki eining innan ríkisstjórnarinnar um öll atriði frumvarpsins.
Ágreiningur flokks forsætisráðherrans, Samstarfsflokksins og Samrunaflokksins felst einkum í tillögum um stórhækkuð fjárframlög
til stúdenta, einstæðra mæðra, öryrkja og aldraðra.
(Oddvar slekkur með fjarstýringunni.
Þögn.)

Oddvar:
Hér kemur svo smávegis frá fundi ríkisstjórnarinnar um málið.
(Hann kveikir aftur á skerminum, svo
nú kemur fram videoupptaka frá ráðherrafundinum.
Eina skíra andlitið, sem sést er Oddvars. Hitt eru skuggar-allt karlar, nema ein kona – sést á hárgreiðslunni.)
Oddvar hefur orðið á skjánum:
Fundur er settur.
Aðeins eitt mál á dagskrá í dag,
fjárlögin sem heild á morgun.
Send hafa verið út gögn varðandi þetta mál og ég vænti þess, að háttvirtir ráðherrar hafi sett sig inn í það.
Í fylgiskjali með frumvarpi til fjárlaga næsta árs stendur m.a.:
Ríkisstjórnin mælir því með, að 10 milljörðum króna verði varið til hagsbóta eftirfarandi hópa:
stúdenta í framhaldsnámi, einstæðra mæðra, öryrkja og aldraðra.
Kjör þessara hópa eru nú svo bág, að ekki verður við unað.
Við höfum rætt þetta mál í þaula og vænti ég þess, að við getum orðið sammála um þetta átak.

Eina konan í ríkisstjórninni (andlitið nú lýst upp), roskin virðuleg kona:
Stjórn Samrunaflokksins hefur tekið málið til athugunar og menn eru ekki á eitt sáttir.
Sumir álíta, að tillaga þessi sé bein árás á frjálst framtak og eðlilega samkeppni.
Skoðanakannanir hafa leitt í ljós, að meiri þörf er á að veita 10 milljörðum til Hálendisbrautar milli jökla.
(Hér slekkur Oddvar á skerminum. Hann snýr sér að skuggaráðuneyti sínu í stofunni heima)

Oddvar:
Samgönguráðherrann vill sem sagt nota 10 milljarða af almannafé til að leggja hraðbraut yfir hálendið.
Hún er sjálf frá Akureyri og rök hennar eru þau, að slík hraðbraut muni stytta akstur frá Reykjavík til Akureyrar um tvo tíma.
Hvað segiði um það?
Já, Guðný.

Guðný:
Ég sammála Auði Þórs.
Bættar samgöngur um allt land er brýnasta nauðsynjamál þjóðarinnar.
Það þýðir ekkert að gera alla þjóðina að þurfalingum.
Einstæðar mæður geta bara gift sig.
Þær hafa komið sjálfum sér í þennan vanda.
(þögn)
Landið er fullt af hælum og elliheimilum fyrir aldraða og fatlaða og það eru bretti,
lyftur og brautir fyrir halta og lamaða og hjólastólar út um allt,
svo maður er stundum í hreinustu vandræðum með að finna tröppur.
Og hvað eiga stúdentar að gera við milljarða? Til að svalla um helgar.
Hins vegar er fólk drepið á hverri helgi á vegunum af því að þeir eru svo mjóir.
Erlendar þjóðir bera virðingu fyrir nýtísku samgöngutækni.
Ferðamannastraumurinn eykst, ef við breikkum vegina.

Oddvar:
Þrumhildur.

Þrumhildur:
Fólk getur orðið ekki gengið lengd sína og fer allt í bílum og allir eru að missa heilsuna af fitu og hreyfingaleysi.
Ef hraðbraut er lögð yfir hálendið, verðum við að nota hana.
Það væri beinlínis hvatning til aukins aksturs. Fólk er nú þegar hætt að ganga út í búð, fer allt í bíl.

Oddvar:
(gengur um gólf)
Í dag er þróunin svo ör, að við getum varla fylgst með.
Það þarf æ færri hendur til að framleiða seljanlegar vörur út um allan heim,
því tæknin er svo þróuð og við höfum aldrei verið ríkari. Í framtíðinni vinna færri og afla meira.
Þess vegna eru gífurlegar félagslegar breytingar í bígerð.

Oddvar:
Já, Lilla.

Lilla:
Þessi hálendisbraut er hrein firra.
Fólk er að flytjast til höfuðborgarsvæðisins vegna versnandi lífsskilyrða á landsbyggðinni.
Allir eru alltaf að barma sér,- skólarnir, sjúkrahúsin, launafólkið,- engum finnst þeir fá nóg.
Að berjast fyrir bættum kjörum þeirra, sem minna mega sín er miklu erfiðara en að teppaleggja landið með steinsteypu.
Mjúku málin eru mál framtíðarinnar.
Ég styð þína tillögu, þó hún sé framúrstefna.

Þrumhildur:
Hraðbraut á hálendinu!
Þá vona ég, að þeir grafi svo djúpt, að landið klofni í tvennt.
Það má leggja brautina þannig, að báðir helmingar myndi klofið hjarta.
Það yrði skúltúr, sem vekti athygli erlendis.
Samrunaflokkurinn gæti búið á annarri eyjunni og Samstarfsflokkurinn á hinni.

Lilla:
Svona, svona, Þruma mín.

Rósalinda:
Það er lífsstíllinn, en ekki hraðbraut, sem skiptir máli.
Hver þarf að flýta sér svona mikið?
(Snýr sér að Oddvari)
Farðu milliveginn, elskan.
Ekki 10 milljarða, bara fimm handa fátækum.
Það hlýtur að komast í gegn.

3. atriði
Rósalinda og Oddvar eru ein í stofunni. Hún situr sem áður í miðjum sófanum.
Þau eru í baðsloppum, þokkafull og ástfangin.
Hann hálfliggur, hálfsitur við barm hennar.

Oddvar:
Hvað hefði orðið um mig án þín, mín rós?

Rósalinda:
Þú hefðir lent í einhverju kokkteilboðaskassi.
Við erum ennþá að kynnast, Oddi minn.
Þú ert mér alltaf nýr.

Oddvar:
Mamma gat ekki haft mig á brjósti.
Hún var alltaf veik.

Rósalinda:
Þess vegna ertu ennþá soltinn, elskan mín.
Minn hungraði elskhugi, sem aldrei fær nóg,
verður aldrei fullsaddur, vill alltaf meira.
Kannski get ég lært að elska þig svo þú fáir nóg.

Oddvar:
Stundum langar mig að drepa.
Þegar Auður Þórs fer í gang eins og plötuspilari á ríkisstjórnarfundunum,
langar mig til að drepa hana.
Ég er svo hræddur um, að ég geri það einhvern tíma, Rósa.
Ég á byssu.
(Oddvar setur hendurnar fyrir andlit sitt)

Rósalinda:
Mig langar í annað barn, Oddi minn.
Notaðu byssuna þína í að gera mér barn.
(þau faðmast)

4. atriði
(Hreggviða Lyndon, cand.mag. og lektor við HÍ í norrænu
er að ljúka fyrirlestri.
Veggspjald, eða skuggamynd sýnir nafn hennar, titil,
stað og efni fyrirlestraraðar:
Konur í Íslendingasögunum.
Þetta er nógu stórt til að áhorfendur geti lesið það.
Þrír nemendur sitja fyrir framan hana með bækur.)

Hreggviða:
Íslendingasögurnar eru skrifaðar af karlmönnum fyrst og fremst um karlmenn.
Þar eru allar konur að meira eða minna leyti gallaðar, vondar,
með þjófsaugu, eyðslusamar, rifrildisgjarnar, afbrýðisamar og undirförular.
Karlmenn sagnanna eru sterkir, vitrir, slyngir, góðir drengir, vinir, vargar,
eða drápgjarnir fjendur. Í stuttu máli fjalla sögurnar um baráttu góðra karlmanna gegn vondum karlmönnum.
Þetta gæti þess vegna verið nútíma fréttaflutningur.
Hervæðing nútímans sýnir, að við öllu má búast, rétt eins og á víkingatímanum.
Hafiði spurningar varðandi texta dagsins?

Nemandi (stúlka)
Mér detta nú í hug orð skáldsins:
Höfum við gengið til góðs götuna fram eftir veg?

Nemandi (ungur maður):
Mér finnst þetta nú ansi einhliða og harður dómur um Íslendingasögurnar.
Það hljóta að vera til dæmi um hið gagnstæða.
Til dæmis Bergþóra, sem dó með manni sínum.

Hreggviða:
Bergþóra var með kartnögl á hverjum fingri. Það er tákn um, að hún hafi ekki verið aðlaðandi.
Hún var sem sagt gölluð. Auk þess var hún alltaf afbrýðisöm út í Hallgerði.
Hún hefði getað tekið henni vel, hjálpað henni sem nýjum nágranna, en nei, hún skipaði henni á lægri bekk.
Greinilegt dæmi þess, að kona er konu verst.
Aftur á móti var Njáll mýkstur manna. Hann hafði ekki einu sinni skegg, sem var tákn hraustra kappa.

Stúlkan:
Var þetta ekki bara afskaplega gróft fólk, sem þurfti að standa sig betur en náunginn, vera ofaná og ekki undir,
hvað sem það kostaði. Þannig er það ennþá.
Meira að segja föðurbróðir Hallgerðar, Hrútur, hataði telpuna Hallgerði frá fyrstu sýn og rægði hana á hennar eigin heimili.
Hallgerður var alltaf að leita að ást, en var gagnrýnd fyrir allt.
Og svo þáði hún hjálp glæpamanns og það varð henni dýrt.
Og hetjan Gunnar á Hlíðarenda hafði greinilega ekki verið henni góður,
því annars hefði hún gefið honum hár sitt í bogann, þegar hann lenti í sinni síðustu baráttu.
Var hún ekki bara fyrsti feministi Íslands, sem sögur fara af?

Hreggviða:
Íslendingasögurnar hafa yfirleitt verið túlkaðar af karlmönnum, þar til nú á tímum,
að konur erum farnar að efast um sannleiksgildi margra viðurtekinna túlkana þeirra.

Sama stúlkan:
Mundi ég falla á prófinu, ef ég hefði mína eigin túlkun?

Hreggviða:
Ekki, ef þú ert textanum trú. Það er grundvöllurinn.
Eru fleiri spurningar?
(þögn)
Í næstu viku berum við saman íslenskar og erlendar konur í sögunum.

5. atriði
(Sviðið eins og 1. atriði í stofunni hjá Rósalindu með vinkonunum, nema nú er partý.
Oddvar, Didda og vinir hennar eru ekki með, – koma seinna.
Bakgrunnsmúsík, sem kemur og fer,- fer, þegar einhver segir eitthvað, sem áhorfendur eiga að heyra.
Þá frýs músíkkin og þær/þau, sem ekki tala,
en ljósi er kastað á þá/þau, sem tala.
Músíkkin eru vinsæl íslensk dægurlög.
Rósalinda er að dansa uppi á borði. Er mjög skrautlega klædd, sígaunaleg.
Þrumhildur og Lilla sitja í sófanum í innilegum samræðum (látbrögð).
Hreggviða er að kanna bókaskápinn, dálítið óstyrk á fótunum, missir bækur á gólfið, en tekur þá bara nýja. Hikstar.
Guðný stjórnar músíkinni og dansar í takt með Rósalindu, en þó á gólfinu.
Þær eru allar sætkenndar og kátar, en ekki drukknar.)

Þrumhildur við Lillu:
Lilla mín, ég vildi ég hefði fæðst gömul. Ef ég hefði fæðst gömul, hefði ástin ekki farið fram hjá mér.
Þá hefði ég strax vitað, að hún er það eina, sem skiptir máli í þessari einkennilegu veröld, Lilla mín, veistu það? Skál.
(þær skála)
Ég varð hrædd, horfði niður í gólfið, þangað til mér fannst það fara að hreyfast undir mér,
beit á jaxlinn og flýtti mér í burtu.
Ástin er ægilegt afl, Lilla. Hefur þetta afl nokkurn tíma heltekið þig?
Hún er lykillinn að óhamingju mannanna.
Fæstir þora að elska.
(þögn. Lilla veltir vöngum)

Þrumhildur :
Sjáðu, ég hef alltaf látið aðra ráða hvern ég að elska.
Mér var gefin uppskrift. Hún var svona:
finndu mann með próf í einhverju nothæfu, stofnaðu með honum heimili, eignastu börn með honum,
láttu þau mennta sig og gifta sig, svo þú verðir amma og svo máttu deyja.

Lilla:
Svona, svona Þruma mín, ekki svona sorgleg.
Við erum að skemmta okkur.

Þrumhildur:
Já, ég skemmti mér í hléunum og nú er hlé.
Rósalinda er sú eina, sem kann að búa til hlé
og nú er hlé og þá má maður gleyma uppskriftinni smástund.

Lilla:
Þruma mín, allir eiga einhverjar sorgir, en nú er hlé.

Þrumhildur:
Þú ert svo góð við mig, Lilla mín.
Má ég ekki nota þetta hlé til að létta á hjarta mínu.
Mér er alltaf svo illt í því.
Nú er ég orðin fimmtug, orðin amma
og hef verið dauð í þrjá áratugi.

(Lilla huggar Þrumhildi, sem smáskælir í vasaklút.
Músík og hinar halda áfram sínum gerðum.
Músíkkin hættir.)

Þrumhildur:
Stóra ástin hitti mig í mitt galopna hjarta, þegar ég var sextán ára og ég hef aldrei orðið eins hrædd á æfi minni.
Og ég hljóp, bara hljóp. Svo dó ég.
Allt í mér dó heima í litla herberginu mínu. Síðan hef ég bara verið vél, sem fer nákvæmlega eftir uppskriftinni.
(grúfir andlitið í vasaklútinn.)

(Hér má nota skerminn og sýna skugga ungrar stúlku, sem situr hnípin á dívaninum í herbergi sínu. Slökkt á skjá,
þegar Guðný kemur dansandi til þeirra, tekur um axlir Þrumhildar.)

Guðný:
Þrumhildur Svöludóttir, aumingja dauða Þruma mín.
Ég hef alltaf vitað, að þú kannt að elska.
No problem, ég skal láta grafa þig á morgun, fyrst þú kaust að drepast í stað þess að duga.

Þruma (stendur upp og fer að dansa):
Hvaða forníslenskukjaftæði er þetta. Skál!
(Stendur upp og dansar. Aftur músík. Þær dansa allar, nema Rósalinda, sem situr nú á borðinu.
Músíkkin hættir.)

Rósalinda:
Af hverju varstu svona hrædd við ástina, manneskja?

Hreggviða:
Svoleiðis ást finnst ekki einu sinni í Íslendingasögunum
og hlýtur þess vegna að vera röng.

Rósalinda:
Er ekki bara hægt að gera eitthvað í málinu núna?

Hreggviða:
Nei, Þruma vill vera tilfinningalaus.
Hún sveik sjálfa sig.
Sjálfsrefsing.

Rósalinda:
(Er kennd, ekki full. Tekur upp úr vasa sínum krullaða A-4 örk. Slær í glas sitt loksins þegar hún finnur það.)
Stelpur. Ég ætla að halda ræðu. Engin veisla án ræðu.
Ég er nefnilega ekki dauð og elska ykkur allar, jafnvel þig, elskan mín, sem hefur skrifað eftirfarandi lesandabréf handa stærsta dagblaði landsins
“Sannleikanum”.
Ritstjórinn var svo vænn að spyrja Oddvar hvort ætti að birta þetta. Á blaðið að birta þetta, eða vísa því frá? That is the question.
Hér stendur:
Kæri Sannleikur,
Forsætisráðherra landsins, Oddvar Ernir, hefur komið sér upp (hikstar) skuggaráðuneyti.
Það eru allt konur. Þær eru vinkonur konunnar hans. Hann kallar þær
“Bæjarins bestu brjóst,” en þær kalla klúbbinn sinn “Kátar konur.”
Þegar hann kemur heim af ríkisstjórnarfundum, sýnir hann Bæjarins bestu brjóstum video-upptökur frá fundunum og ræðir vandmálin við þær.
Þær gefa honum ýmiss ráð og hann fer oft eftir þeim. Hingað til hefur maður haldið, að ríkisstjórnarfundir væru leynilegir, nema sértsakt leyfi sé gefið.
Mér finnst mikilvægt, að almenningur fái vitneskju um hvað forsætisráðherrann hefst að bak við tjöldin.
Virðingarfyllst,
Guðný Metúsalemsdóttir,
(Kastljósið beinist að Guðnýju, sem hallar sér nú upp að vegg.
Óþægileg þögn, meðan konurnar eru sem frosnar.
Inn koma blaðskellandi:
Didda, Feng og Baddi.
Fullt ljós.)

Didda:
Hæ, mamma, hæ allar, er gaman?
(ekkert svar)
Hvað er að? Er eitthvað að?
(gengur til mömmu sinnar, sem stendur nú við borðið,
sem hún sat á og greiðir hár sitt með fingrunum.)

Rósalinda:
Nei, elskan. Ekkert að, bara smá hlé.
(lítur á Badda)
Hver er þetta?

Didda:
Þetta er ´ann Baddi. Var að koma frá Köben.
Við erum alveg að drepast úr hungri.
Er ekkert að borða?

Rósalinda:
Jú, fariði inn í borðstofu. Þar er allt af öllu.
(þau fara inn í borðstofuna innaf,
íslenskt lag hljómar, myrkur.)

HLÉ

2. ÞÁTTUR

6. atriði
(Rósalinda, Didda, Feng og Baddi sitja í og við hvíta sófann.
Didda er í gallabuxum og skyrtu, Feng er í kuflinum sínum með beltið um miðjuna, í sandölum,
Baddi er berfættur, í afar snjáðum gallabuxum og bol með áritun:
“skoðanalögregla.”
Tekanna og bollar á sófaborðinu)

Rósalinda: ( við Badda)
Hvað heitirðu annað en Baddi?

Baddi (kímir):
Baldvin Þórs.

Rósalinda:
Sonur Gauks Þórs rafvirkja og Auðar Þórs ráðherra?

Baddi: Já.

Rósalinda:
Býrðu í Kaupmannahöfn?

Baddi:
Stundum.

Rósalinda:
Hefurðu samband við foreldra þína?

Baddi:
Nei.

Didda:
Mamma, ekki svona yfirheyrslur, please.

Rósalinda:
Ég er bara forvitin.
Mig langar að vita hverjir vinir þínir eru.
Má ég spyrja Feng?

Feng:
(Stendur upp og hneigir sig með hendurnar eins og í bæn undir hökunni)
Frú, þér megið spyrja mig um allt.
(sest)

Didda:
Meira te?
(Hellir te í bollana.
Er óróleg vegna spurninga mömmu sinnar.)

Rósalinda:
Hvaðan ertu?

Feng:
Frá Súgandafirði.

Rósalinda:
Súgandafirði? Jahá.
(vandræðaleg þögn)
En foreldrar þínir?

Feng:
Voru drepin í stríðinu.
(vandræðaleg þögn)

Rósalinda:
Hvar?

Feng:
Í Malasíu.
( Hér má sýna á skjánum sem skugga fjölda barna, sem eru rekin eins og fé, hrædd og fátækleg í tötrum…..)

Rósalinda:
Hvað varstu gamall, þegar þú komst til Súgandafjarðar?

Feng:
12 ára.

Didda:
Mamma…
(þögn)

Baddi:
Má reykja hér?

Rósalinda:
Ok, en ef Oddvar kemur heim verðurðu að drepa í.
(Baddi útbýr mjóa sígarettu og kveikir í. Vandar sig mjög. Á meðan hvíslar Didda einhverju að mömmu sinni,
sem kinkar kolli. Baddi tekur sog,
réttir Diddu sígarettuna,en hún reykir ekki og lætur hana ganga til Feng,
sem tekur létt sog og réttir Rósalindu, sem skoðar rettuna mjög vandlega,
tekur svo á sig rögg og sýgur að sér, fær ákaft hóstakast, eins og hún sé að kafna,
þar til hún nær andanum aðframkomin.)

Rósalinda:
Hvílíkur andskotans óþverri!
(Fær sér tesopa. Hóstar.)
Þetta er eitur.

Didda:
Það er alkóhól líka í því magni, sem notað er í klúbbnum þínum.
(Didda tekur rettuna frá mömmu sinni og drepur í í stóra kristalsöskubakkanum á sófaborðinu.)

Rósalinda:
Hvað er svona gott við þetta?

Baddi:
Það tekur sársaukann.

Rósalinda:
Hvaða sársauka?

Baddi:
Forðar oss frá öllu illu,
(smáþögn, talar mjög hægt)
eins og þegar foreldrar manns rífast, af því að mamman er búin að missa náttúruna
og pabbinn reynir að skera hana á háls með brauðhnífnum,
en henni tekst að hlaupa út og hann grætur og segist aldrei ætla að gera þetta aftur,
en reynir samt eftir næsta ball og mamma flýr með okkur í herbergi úti í bæ.
(Hér má sýna skuggana af heimilisofbeldinu meðan Baddi segir frá.)
(þögn)
Og seinna finnur stúlkan manns annan og maður fellur á stúdentsprófi og fer á sjóinn og þar fram eftir götunum.
(Rósalinda þurrkar tár af vöngum sínum)

Didda:
Við Feng ætlum að skreppa út í sjoppu að kaupa sóðavatn.
Verðum ekki lengi.
(Þau fara)

Rósalinda:
Þú mátt alveg leggja höfuðið hérna.
(Tekur um brjóst sín.)

Baddi rís á fætur, skjögrar yfir til hennar og leggst við brjóst hennar, eins og maður hennar og dóttir.
Snýr andlitinu að áhorfendum.
Sælubros og friður færist yfir andlit hans.)

7. atriði
(Skuggaráðuneytið er allt mætt og nú eru Didda, Feng og Baddi með.
Ljós er á skerminum.
Sama uppsetning og á fyrri stjórnarfundi.)

Oddvar:
Við leggjum til, að ellilífeyririnn sé hækkaður um 40 prósent. Þá höfum við náð nágrönnum okkar á hinum Norðurlöndunum.
(Uml, urgur, óánægjumuldur)

Oddvar:
Gjörðu svo vel Auður Þórs.

Auður:
Hvaðan á allt þetta fé að koma?
Hver á að borga brúsann?

Oddvar:
Eldra fólk er löngu búið að greiða ríkinu þetta fé með vinnu og sköttum, álögum og öðru, oft í 40 ár eða meira.
Við getum lagt 2% aukaskatt á áfengi og hækkað styrkina um 10 milljarða.

Ný ráðherrarödd:
Herra forsætisráðherra.
Sú tillaga verður aldrei samþykkt af hinu háa alþingi.
Allur þingheimur mun rísa upp til mótmæla og flokkur okkar og báðir stjórnarflokkarnir missa fjölda atkvæða í næstu kosningum,
bara fyrir það eitt að láta sé detta í hug að hækka verðið á áfengi, sem nú er 100% dýrara en á hinum Norðurlöndunum.
(Oddvar slekkur á skerminum með fjarstýringunni.
Didda kveikir ljós í stofunni.)

Oddvar:
Jæja, Guðný Metúsalemsdóttir. Hvað segir þú nú?
Á ég að skrifa grein í Sannleikann um, að Samrunaflokkurinn vilji heldur halda verði áfengis niðri en gera betur við eldri borgara landsins?

Guðný:
Satt að segja finnst mér þú vera orðinn hálfgerður öfgamaður, Oddvar, eftir að þú varðst forsætisráðherra.
Þú stillir mörgu upp, eins og það sé annað hvort, eða.
Og það er ekki pólitík. Pólitík er að taka tillit til sem flestra, en ekki hygla sérstaklega að sérhagsmunahópum.
(þögn)

Oddvar:
Hvað segið þið hin?

Baddi:
Ef ég má skipta mér af því, sem mér kemur ekki við, vil ég bara segja, að milljörðum er varið í endemis rugl og vitleysu og skrifstofuhald
og svo fá svindlarar oft embætti, sem þeir misnota af því að þeir eru eins og jarmandi fé á flokksfundum.
Í Biblíunni stendur, að versta syndin
af öllum sé græðgin og hún muni fyrr eða síðar eyðileggja þennan heim.
Og hvernig eiga íslendingar að lifa af án deyfilyfsins alkóhóls? Ekki sjans.
Er ekki betra að lækka kostnað við opinbert skrifstofuhald?
(þögn)

Feng:
Ef maður lifir sparlega, þarf miklu minna af peningum.

Þrumhildur:
Einstæðar mæður, eldra fólk og öryrkjar ættu að stofna sameiginlegan flokk – Þurfalingaflokkinn –
og reyna að ýta gráðugu haukunum til hliðar.
Auðvitað á að hækka ellilífeyrinn. Hvernig getur það verið álitamál?
Oddvar, ég legg til, að þú standir eða fallir með þessari tillögu.

Oddvar:
Ef ríkisstjórn mín fellur með þessari tillögu,
legg ég til að Kátar Konur bjóði fram.

Rósalinda:
Til þess er líf okkar allt of gott.
Þras er ekki okkar stíll.

8. atriði
(Í stofunni eru þau Rósalind, Didda, Feng og Baddi.
Þau sitja öll í stóra sófanum.
Þau eru berfætt, nema Rósalinda, sem er í glannalega rauðum háhæluðum skóm, víðu pilsi og léttum bol.
Hin eru í léttum buxum og bolum, en ekki eins.
Fölt ljós á þessum fjórum persónum.
Gólfið fyrir framan er autt.
Innanstokksmunir, sem áður hafa verið áberandi eru nú til hliðar, í skugga.
Feng rís á fætur.
Hann hneigir sig til hliðar við hin þrjú.)

Feng:
Allt, sem gerist í okkar lífi er hugarfarslegt.
Sé rót á huganum, framkallar það rót í hegðun.
Dragi maður sig inn í skel, er dauðinn vís.
Við getum fundið jafnvægi með íhugun.
Tilgangurinn með íhugun er að skapa jafnvægi sálarinnar
og finna okkar eigin guðlega neista.

Rósalinda:
Yndislegt.

Feng:
Við skulum láta sófapúðana á gólfið, setjast á þá með krosslagða fætur
til að fá beint flæði frá heilanum niður hrygginn allt til rófubeinsins.
Ég mun leiða ykkur inn í veröld þagnarinnar, þar sem fegurð mannssálarinnar á heima.

(Þau flýta sér að setja púðana á gólfið.
Rósalinda fer úr skónum og stillir þeim snyrtilega
við hliðina á sínum púða.
Þau setjast hver á sinn púða.)

Feng:
(Rödd hans er mjög blíð.)
Fætur í kross.
Takið djúpa andardrætti hvern á eftir öðrum.
Lokið augunum.
Ímyndið ykkur að andardrátturinn sé afl, sem hleður líkamann upp með orku
og þegar þið andið út tæmið þið ykkur af neikvæðum hugsunum.
(Þau hlýða og nú er þögn.
Engin músík.)
Nú gerum við léttar æfingar allt eftir getu.
Forðist áreynslu.

Feng:
Mjög góð byrjun.
Setjist nú á púðana, lokið augunum og hlustið á nið aldanna í eigin huga. Það er kallað íhugun.
(Þau hlýða létt og hratt.
Frjálst val með að segja eftirfarandi:)
(langdregið) “O……M…….O…….M…….O….
“vík burt ego…..ego…..ego”
“ég er frjáls”
“aðeins hjartað skilur tungumál kærleikans”
“heilinn brýtur allt í smástykki”
“ég svíf á vængjum hugans”

(Inn kemur Oddvar.
Hann snarstansar og horfir skelkaður á þrenninguna.
Þau verða hans ekki vör, þar eð augu þeirra eru lokuð.
Hann gengur að hverju og einu og skoðar.
Er hissa, vandræðalegur, veit ekki hvað hann á af sér að gera.
Veifar höndinni fyrir framan Rósalindu.
Hann fer úr jakkanum, leggur hann á sófann.
Gengur að Diddu og stendur með hendur á mjöðmum fyrir framan hana.
Smellir með fingrunum.
(Didda opnar augun, lokar þeim strax aftur)

Didda:
Guð er alveg eins og flestir aðrir.

(Oddvar gengur fram fyrir Badda og beygir sig fram til að rannsaka hann)

Baddi (opnar annað augað:)
Ég sé guð.

Oddvar:
(Sest í sófann með annan skó Rósalindu í kjöltunni.
Klappar. Þau opna öll augun með það sama)
Hafiði tekið eitthvað inn, eða reykt einhvern óþverra?

Didda:
Æ, pabbi, ert það bara þú?

Oddvar:
Já, hver annar?
Ertu að tapa vitinu Rósalinda?

Rósalinda.
(Rís á fætur, tekur skóinn sinn, setur hann á fótinn og gengur þannig hölt til manns síns og sest hjá honum.)
Nei, elskan, ég er bara að kanna nýja stigu. Og það kostar ekki neitt.
Allt sem þú gerir kostar svo mikið.
Það er allt og sumt.
(Oddvar klæðir Rósalindu í hinn skóinn og tekur um axlir hennar. Snýr sér að hinum):

Eruð þið í dópi, eða hvað? Á mínu heimili?

Didda:
Nei, pabbi, við Feng erum að kenna Badda og mömmu að finna hamingjuna.

Oddvar:
Getiði ekki gert þetta einhvers staðar annars staðar?

Baddi:
Herra forsætisráðherra, þér megið alveg vera með í þessari tilraun til að finna hamingjuna
og þá verður skuggaráðuneyti ekki nauðsynlegt. Þá þarf ekki að fela sannleikann og öll umræða verður opin og í þágu fólksins.
Öll þessi stjórnmálaleynd stafar af því, að menn hafa ekki hreint mjöl í pokanum.

Oddvar:
(Horfir höggdofa á Badda. Hristir höfuðið):
Mér þykir moldin vera farin að rjúka í logninu.

9. atriði
Rósalinda og Oddvar eru að borða við lítið borð í stofunni.

Rósa:
Oddi minn, ekki þessar áhyggjur. Ef það fellur, fellur það og þá ertu bara laus við allt þetta þras
og þá flytjum við til Spánar og lærum að snorkla.

Oddvar:
Lærum hvað?

Rósalinda:
Að kafa með öndunartæki og horfa á fiska og kóralla og kannski hákarla.

Oddvar:
Það vantar ekki hákarla í þessu landi.

Rósalinda:
Svona, svona, ekki svona sorgmæddur.

Oddvar:
Ég komst að því á fundinum í dag, að ég er á rangri hillu.
Ég er alltaf að þrasa við eigingjarna og freka menn, sem skilja ekkert annað en eigin hagsmuni.
Ég er orðinn svo leiður á þessu, að ég er farinn að óska þess innra með mér,
að fjárlagafrumvarpið okkar verði fellt og rifrildisseggirnir komist að.

Rósalinda:
Ég varð soldið skotin í þér einu sinni, þegar þú sagðir, að þú færir í pólitík til að breyta umræðunni í mannúðlegri farveg.
Ertu búinn að gleyma þeim draumi?

Oddvar:
Ég er kominn að þeirri niðurstöðu, að ekkert nema voðaleg áföll geti fengið þessa þjóð til að skapa háþróað lýðræði
í stað eintómrar efnishyggju. Fólkið steinsefur.

Rósalinda:
Hvaða áföll?
Eldgos?

Oddvar:
Það, sem er í bígerð.

Rósalinda:
Er það leyndarmál.

Oddvar:
Já.

Rósalinda:
Trúnaðarmál?

Oddvar:
Já.

Rósalinda:
Hvað er í bígerð?

Oddvar:
Enginn þykist vita það.
Allir halda áfram að trúa á blekkinguna.
Það, sem er í bígerð og er í fullum undirbúningi
er það versta, sem getur gerst.

Rósalinda:
Stríð?

Oddvar:
Já.

10. atriði
(Í stofunni heima hjá Oddvari og Rósalindu.
Didda, Feng og Baddi eru með.
Þau sitja í hálfhring fyrir framan skerminn.
Oddvar kveikir á skerminum með fjarstýringunni.
Fram kemur fréttaþula sjónvarps.)

Þulan:
Gott kvöld. Í fréttunum er þetta helst.
Miklar umræður urðu á Alþingi um fjárlagafrumvarp stjórnarinnar. Töluverðar breytingar voru samþykktar.
Eitt atriði frumvarpsins var þó fellt með tveimur atkvæðum, en það var tillaga um 10 milljarða króna fjárveitingu til stúdenta í framhaldsnámi, einstæðra mæðra,
fatlaðra og aldraðra. Atkvæðin tvö, sem felldu tillöguna komu frá Samrunaflokknum, annað þeirra frá sjálfum ráðherra flokksins, Auði Þórs.
Hún gerði grein fyrir andstöðu sinni og kvað fénu betur varið til fyrirhugaðrar hálendisbrautar. Þá kvað forætisráðherrann Oddvar Ernir sér hljóðs og sagði af sér.
Hann kvað íslensku þjóðina ekki skorta fé, en taldi, að við værum langt á eftir velferðarríkjum Evrópu hvað varðar félagsmál, einkum velferðarmál.
Hann áleit að efna skyldi til nýrra kosninga, þar sem innanríkismál væru sett á oddinn í stað allsráðandi utanríkismála og steinsteypuáætlana á kostnað
félagslegrar þróunar í landinu sjálfu. Þegar hann lauk ræðu sinni kváðu við húrrahróp og klapp frá áhorfendapöllunum, einkum frá hópi kvenna með
stór skilti á brjóstunum og áletruninni: Kátar konur.
Þingforseti ákvað að slíta fundi.
(þögn)
(Oddvar slekkur á sjónvarpinu, en setur þess í stað hljómburðartækið í samband (með fjarstýringunni),
hálf lýsing í allri stofunni (rómantísk), stendur upp
og býður Rósalindu í dans, undur ljúfan, hægan og fallegan vals.
Smám saman standa hin upp og byrja að dansa saman:
Feng við miklu hærri Þrumhildi, Baddi við Hreggviðu, en hinar, Guðný, Lilla, Didda og nemendur Hreggviðu
(sem koma inn) mynda hring utan um þau
og smám saman tengjast allir í valsinum.

Endir